Er zijn 390 gemeenten in Nederland. Toen de regering in november 2012 aantrad, waren dat er 415, maar sommige zijn sindsdien samengevoegd. Gemeenten voeren alleen taken uit die rechtstreeks van invloed zijn op omwonenden, zoals het ophalen van huishoudelijk afval, het uitgeven van paspoorten en het opstellen van plannen voor landgebruik.
Gemeenten voeren nationaal en gemeentelijk beleid uit
Gemeenten hebben autonome bevoegdheden om over veel zaken te beslissen, zoals het bouwen van theaters, het maken van fietspaden of het bouwen van huizen. Het nemen van deze beslissingen is de belangrijkste taak van de gemeente. Gemeenten implementeren ook veel nationale wetten, zoals die waarbij ze paspoorten en identiteitskaarten moeten uitgeven aan hun inwoners.
Gemeentelijke taken
Gemeenten hebben veel verschillende taken. Ze:
- een register bijhouden van wie binnen hun grenzen leeft, via de Personal Records Database (BRP);
- officiële documenten afgeven, zoals paspoorten of identiteitskaarten en rijbewijzen;
- uitkering betalen aan degenen die niet voor zichzelf kunnen zorgen;
- zijn verantwoordelijk voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO), de Participatiewet en de jeugdzorg;
- zijn verantwoordelijk voor schoolgebouwen en wijzen extra geld toe aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben;
- opstellen van bestemmingsplannen met aanduiding van woon-, industrie- en groengebieden;
- begeleiden van de woningbouw in overleg met woningcorporaties;
- straten en trottoirs aanleggen en onderhouden;
- de Wet milieubeheer implementeren, die vereist dat verschillende soorten huishoudelijk afval bijvoorbeeld gescheiden worden ingezameld;
- subsidies toekennen aan lokale diensten, zoals zwembaden of bibliotheken;
- ervoor zorgen dat industrieparken gemakkelijk toegankelijk zijn;
- vergunningen verlenen voor marktkooplui.