De gemeenteraad kan commissies instellen om advies en ondersteuning te geven. De commissies kunnen leden van de raad en niet-raad omvatten. Niet-raadsleden worden betaald voor het bijwonen van vergaderingen. Leden van de Raad ontvangen geen extra vergoeding voor zitting in commissies.
Raadscommissies
Raadscommissies bereiden beslissingen voor de raad voor en adviseren daarover. Elk comité is gespecialiseerd in verschillende gebieden en heeft zijn eigen taak. Leden die niet in de raad zijn ontvangen een betaling. Het ontvangen bedrag hangt af van hoeveel inwoners er in de gemeente zijn. Gemeenten zijn hiervoor onderverdeeld in zes categorieën. De betaalde bedragen worden elk jaar op 1 januari aangepast. De wijzigingen worden gecommuniceerd door middel van jaarlijkse circulaires.
Uitvoerende commissies
De gemeenteraad, het stadsbestuur of de burgemeester kunnen uitvoerende commissies instellen. Ze worden aangesteld om naar specifieke gemeentelijke kwesties te kijken, zoals bijvoorbeeld jeugdwerk. Gemeenten kunnen bestuurscommissies administratieve bevoegdheden verlenen.
Als een uitvoerend comité speciale expertise of veel tijd nodig heeft om zijn werkzaamheden uit te voeren, kan de gemeenteraad het loon verhogen dat zijn leden ontvangen. De betaalde bedragen worden elk jaar op 1 januari aangepast. De wijzigingen worden gecommuniceerd door middel van jaarlijkse circulaires.
Andere commissies
De gemeenteraad, het stadsbestuur of de burgemeester kunnen ook andere commissies instellen om bijvoorbeeld klachten of bezwaren te behandelen. Als een commissie speciale expertise of veel tijd nodig heeft om haar werkzaamheden uit te voeren, kan de gemeenteraad het loon verhogen dat haar leden ontvangen. De betaalde bedragen worden elk jaar op 1 januari aangepast. De wijzigingen worden gecommuniceerd door middel van jaarlijkse circulaires.
Districten afgeschaft
Gemeenten kunnen sinds 19 maart 2014 geen districten (deelgemeenten) meer vestigen, de dag waarop de wet tot afschaffing van de bevoegdheden van gemeenten om districten op te richten in werking is getreden. Het is echter nog steeds mogelijk om een comité van vertegenwoordigers uit gebieden of buurten op te richten.
De wet heeft het aantal gemeenteraden en raadsleden in Amsterdam en Rotterdam aanzienlijk verminderd.
Dit is in overeenstemming met de visie van de overheid van een kleine, sterke en servicegerichte overheid die minder belastinggeld gebruikt, minder ambtenaren, minder regels en minder beheerders.