Jongeren van 12 tot 17 jaar die een misdrijf plegen, worden bestraft volgens het jeugdstrafrecht. De rechtbank kan ook jeugdstrafrecht toepassen op volwassenen van 18 tot 22 jaar.
Geen vervolging van kinderen jonger dan 12 jaar
Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen niet worden vervolgd. Als een kind een lichte overtreding begaat, bijvoorbeeld diefstal of vandalisme, zal de politie met de ouders praten. Ze kunnen het kind ook naar het kantoor voor jeugdzorg sturen, dat ofwel counseling zal bieden of ze doorverwijzen naar andere diensten. Als een kind jonger dan 12 jaar echt uit de hand loopt, zal de rechtbank tussenkomen door bijvoorbeeld een gezinsleider aan te stellen om het kind te controleren.
HALT-programma
Jongeren die lichte strafbare feiten plegen, kunnen worden doorverwezen naar het HALT-programma voor de preventie van jeugdcriminaliteit. Dit biedt hen de mogelijkheid om recht te zetten wat ze verkeerd hebben gedaan. Ze kunnen bijvoorbeeld hun excuses aanbieden aan de slachtoffers en de geleden schade vergoeden. Als ze hun verplichtingen nakomen en hun HALT-programma succesvol afronden, hebben ze geen strafblad.
Als een jongere weigert deel te nemen aan het HALT-programma of het niet met succes voltooit, wordt zijn zaak doorverwezen naar de officier van justitie. Dit zal meestal leiden tot vervolging.
Alternatieve sancties voor jongeren
Een alternatieve sanctie voor jongeren bestaat uit een taakstraf (onbetaald werk), een trainingsopdracht (een trainingsproject) of een combinatie van beide. De raad voor kinderbescherming houdt toezicht op jongeren die alternatieve sancties hebben gekregen.
Jeugd detentie
Jongeren die zijn veroordeeld tot jeugddetentie worden naar een instelling voor jonge daders gestuurd. De maximale straf voor jongeren van 16 of 17 jaar is twee jaar. Voor jongeren van 12 tot 15 jaar is het maximum één jaar.
Tijdens hun jeugddetentie gaan ze naar school en krijgen ze extra lessen in bijvoorbeeld sociale vaardigheden en woedebeheersing.
Jeugdbescherming en voogdijbevel
Sommige jongeren hebben een intensieve behandeling en begeleiding nodig om herhaaldelijk beledigen te voorkomen, bijvoorbeeld omdat ze een gedragsstoornis hebben. In dergelijke gevallen kan de rechtbank een "PIJ-bevel" opleggen voor plaatsing in een instelling voor jeugdbescherming en voogdij.
Een PIJ-bestelling is minimaal drie jaar geldig en kan tot maximaal zeven jaar worden verlengd. Tijdens het laatste jaar is de juveniel onder bepaalde voorwaarden toegestaan (voorwaardelijk opheffen van de bestelling). Ze worden vervolgens gevolgd door de jeugdreclassering.
Overnachting
Overnachting is een vorm van voorlopige hechtenis. De jongeren gaan overdag naar school en worden buiten de schooluren en s nachts vastgehouden in een instelling voor jonge daders. Hierdoor kunnen ze hun studie of werk voortzetten
Volgorde van gedragsprogrammas
Wat gebeurt er als een vrijheidsstraf te streng is, maar een voorwaardelijke straf te licht zou zijn? In dat geval kan een gedragsbestelling (GBM) aan de minderjarige worden opgelegd. Een GBM bestaat uit een of meer trainings- of behandelingssessies, zoals agressietraining of een cursus over hoe je van drugs en alcohol af kunt blijven. De jeugdreclassering bewaakt de voortgang van de GBM.
Andere straffen en niet-bestraffende bevelen voor jongeren
Andere mogelijke straffen en niet-bestraffende bevelen in het jeugdstrafrecht zijn:
- inbeslagname van eigendommen (zoals scooters) en goederen die illegaal zijn verkregen (bijvoorbeeld door diefstal of ontvangst van gestolen goederen);
- betaling van een boete of schadevergoeding.
Adolescent strafrecht voor jonge daders van 16 tot 22 jaar
Vanaf 1 april 2014 kunnen jonge delinquenten van 16 tot 22 jaar worden berecht als jeugdige of als volwassene, volgens het strafrecht voor adolescenten. Hierdoor kan de rechtbank rekening houden met de ontwikkeling van de dader. Sommige jongeren hebben een moeilijke aanpak nodig, terwijl anderen meer profiteren van begeleiding, hoewel ze misschien ouder zijn.