Op 1 november 2013 zijn nieuwe regels ingevoerd voor EU-burgers die in voorlopige hechtenis zijn genomen in een ander EU-land. Onder de nieuwe regels zal het mogelijk zijn voor burgers van EU-lidstaten om in hun thuisland op een proces te wachten, zodat zij bijvoorbeeld kunnen blijven werken.
Opschorting van voorlopige hechtenis
Een rechtbank kan beslissen dat een verdachte / verweerder niet in afwachting van zijn proces in hechtenis hoeft te worden gehouden en kan die persoon onder bepaalde voorwaarden vrijlaten. Voorwaardelijke invrijheidstelling vormt in feite de opschorting van voorlopige hechtenis. In dergelijke gevallen worden de voorwaarden niet-bewakingsmaatregelen genoemd. Als de persoon de toezichtmaatregelen niet naleeft, kan in afwachting van zijn proces voorlopige hechtenis worden bevolen.
Overdracht van toezichtmaatregelen
Wanneer voorlopige hechtenis wordt geschorst, worden de toezichtmaatregelen overgedragen aan de EU-lidstaat waar de persoon ingezetene is. Die lidstaat houdt vervolgens toezicht op de naleving van de toezichtmaatregelen. Dit dient ter verbetering van de bescherming van slachtoffers en van het grote publiek. Iedereen die de toezichtmaatregelen niet naleeft, kan in bewaring worden gesteld in de lidstaat waar de strafprocedure plaatsvindt.
Wijziging van Nederlandse wetgeving
Elke lidstaat past zijn wetgeving aan om overeenkomsten met de andere lidstaten te vergemakkelijken. In Nederland zijn de afspraken vastgelegd in de wet inzake wederzijdse erkenning van beslissingen over toezichtmaatregelen als alternatief voor voorlopige hechtenis (Stb. 2013, 250).
Volgens de wet zijn de volgende regels van toepassing:
- De lidstaat waar de persoon ingezetene is, neemt de verantwoordelijkheid op zich voor het toezicht op de toezichtmaatregelen die door een rechtbank worden opgelegd. De uitvoerende staat mag op geen enkele manier de toezichtmaatregelen wijzigen die zijn opgelegd als alternatief voor voorlopige hechtenis. De uitvoering van de toezichtmaatregelen in de uitvoerende staat moet echter mogelijk zijn.
- Een verdachte / verweerder kan de rechtbank verzoeken toezichtmaatregelen op te leggen en de verantwoordelijkheid voor het toezicht daarop over te dragen, en kan dit doen met de hulp van een raadsman. Als de rechtbank het verzoek inwilligt, is de verdachte / verweerder verantwoordelijk voor de terugkeer naar zijn land van verblijf.