Voorafgaand aan de verwijdering kan een vreemdeling in bewaring worden gehouden als het risico bestaat dat het individu het toezicht ontwijkt. Deze maatregel is alleen toegestaan als de persoon daadwerkelijk kan worden uitgezet en zijn verwijdering op handen is.
Vreemdelingenbewaring is een manier om ervoor te zorgen dat een vreemdeling beschikbaar blijft voor vertrek naar zijn land van herkomst. Het is niet bedoeld als straf.
Voorwaarden voor vreemdelingenbewaring
Er zijn verschillende voorwaarden voor vreemdelingenbewaring.
- Detentie kan alleen worden bevolen door de assistent-officier van justitie of een aangewezen DT&V officier. De vreemdeling kan zijn detentie altijd voor de rechter dagen. Als dit niet het geval is, melden de autoriteiten de aanhouding binnen vier weken automatisch aan de rechtbank. De rechtbank kan vervolgens de rechtmatigheid van het aanhoudingsbevel beoordelen.
- Vreemdelingenbewaring is alleen toegestaan als er geen andere opties zijn die minder ingrijpend zijn en hetzelfde effect hebben.
- Vreemdelingen kunnen tot zes maanden worden vastgehouden. De detentieperiode kan worden verlengd tot maximaal 18 maanden als de persoon weigert mee te werken of als de benodigde reisdocumenten nog niet zijn ontvangen. Extensies worden beoordeeld door de rechtbank.
Vreemdelingen kunnen worden vastgehouden in een van de drie gespecialiseerde detentiecentra in Zeist, Rotterdam en Schiphol.
Verbetering van de omstandigheden voor vreemdelingenbewaring
De regering neemt maatregelen om de omstandigheden in detentiecentra in overeenstemming te brengen met de persoonlijke situatie van de mensen die daar verblijven. Detentie van vreemdelingen in afwachting van hun vertrek is immers geen straf.
Meer vrijheid voor vreemdelingen in detentie
Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft een nieuwe terugkeer- en detentiewet opgesteld. Onder de nieuwe wet zullen vreemdelingen meer vrijheden hebben terwijl ze in detentie worden vastgehouden dan nu. Ze zullen bijvoorbeeld:
- zich tussen 8:00 en 22:00 vrij kunnen bewegen binnen het detentiecentrum met minimaal toezicht;
- recht hebben op ten minste 40 uur overdag activiteit per week;
- mogen bellen op hun mobiele telefoon (geen camerafunctie of internettoegang).
De nieuwe wet zal naar verwachting in 2016 in werking treden.
Kwetsbare groepen
Wanneer de autoriteiten toezichtmaatregelen opleggen aan vreemdelingen, wordt altijd speciale aandacht besteed aan de situatie van kwetsbare personen. Detentie wordt alleen als laatste redmiddel gebruikt. Gezinnen met kinderen mogen alleen in detentie worden geplaatst als ze het land binnen twee weken kunnen verlaten. Niet-begeleide minderjarigen worden alleen in bewaring gehouden indien absoluut noodzakelijk en voor de kortst mogelijke tijd.
Terwijl ze in hechtenis worden gehouden, krijgen kwetsbare mensen speciale aandacht, gericht op hun specifieke situatie. Ze hebben bijvoorbeeld toegang tot een extra zorgafdeling en er is een voorziening voor kinderen en hun ouders.
Veilige familiefaciliteit
Een veilige, kindvriendelijke gezinsvoorziening is beschikbaar in het detentiecentrum in Zeist. Deze faciliteit is voor gezinnen met kinderen in grensdetentie of vreemdelingendetentie en voor niet-begeleide minderjarigen in vreemdelingendetentie. De nieuwe faciliteit is ontworpen met aandacht voor de perceptie van kinderen en om hen te beschermen.
Een belangrijk kenmerk is dat kinderen en hun ouders de vrijheid hebben om zich binnen de faciliteit te verplaatsen. Ze hebben ook hun eigen verblijfplaats zodat ze een zo normaal mogelijk gezinsleven kunnen leiden. De beveiligde gezinsvoorziening wordt alleen als laatste redmiddel en onder strikte voorwaarden gebruikt.