Euthanasie is de levensbeëindiging door een arts op verzoek van de patiënt. Het doel is om een einde te maken aan ondraaglijk lijden zonder uitzicht op verbetering. Door artsen ondersteunde zelfmoord valt ook onder deze definitie. Alleen onder bepaalde voorwaarden wordt euthanasie niet als een overtreding beschouwd.
Voorwaarden
Het is voor artsen niet strafbaar om euthanasie uit te voeren, op voorwaarde dat ze voldoen aan de zorgvuldigheidseisen die zijn vastgelegd in de Wet levensbeëindiging op verzoek en geassisteerde zelfmoord en elk geval melden nadat het is uitgevoerd. In overeenstemming met de zorgvuldigheidscriteria moet de arts er onder andere van overtuigd zijn dat het verzoek van de patiënt om euthanasie vrijwillig en weloverwogen is en dat zijn lijden ondraaglijk is zonder uitzicht op verbetering.
Euthanasie kan alleen worden uitgevoerd op verzoek van de patiënt, niet op verzoek van familie of vrienden.
Arts is niet verplicht om euthanasie uit te voeren
Artsen zijn niet verplicht om een verzoek om euthanasie in te willigen. Een arts die de procedure niet zelf wil uitvoeren, moet dit met de patiënt bespreken en kan besluiten hem door te verwijzen naar een andere arts.
Zorgvuldigheid beoordelen
Een arts die een euthanasieprocedure heeft uitgevoerd, moet dit melden bij de gemeentelijke patholoog. Zowel de aanmeldende arts als de gemeentelijke patholoog moeten over de zaak rapporteren aan de regionale euthanasie-toetsingscommissie.
Mocht de commissie vaststellen dat de aanmeldende arts niet zorgvuldig heeft gehandeld, dan verwijst zij de zaak naar de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en het Openbaar Ministerie (OM). Deze laatste kan besluiten de arts te vervolgen.
Artsen kunnen het model-meldingsformulier en het model-meldingsformulier gebruiken voor het beëindigen van het leven op verzoek of hulp bij zelfdoding, dat kan worden gedownload van de website van de regionale euthanasie beoordelingscomités. De formulieren kunnen niet per post worden besteld.
Geen euthanasie
De volgende soorten gevallen vallen niet onder de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding:
- de arts stopt of start geen medische procedure op verzoek van de patiënt;
- de arts weigert een procedure uit te voeren die medisch zinloos is;
- de arts probeert de nood van een patiënt te verlichten door steeds sterkere medicatie toe te dienen met als doel het lijden te verlichten, dat als bijwerking het leven van de patiënt kan verkorten;
- de arts dient medicijnen toe om de patiënt aan het einde van het leven bewusteloos te maken, met als doel symptomen te verlichten die niet langer op een andere manier kunnen worden verlicht (palliatieve sedatie).
Euthanasie en niet-ingezetenen
Een arts die euthanasie uitvoert, moet ervan overtuigd zijn dat aan de zorgvuldigheidseisen van de Wet levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding is voldaan.
Dit betekent dat de arts voldoende kennis moet hebben over de medische geschiedenis van de patiënt om te kunnen beoordelen of het lijden van de patiënt ondraaglijk is en zonder uitzicht op verbetering. Bovendien moet de arts ervan overtuigd zijn dat het verzoek van de patiënt vrijwillig en weloverwogen is.
Dit betreft een complexe en veelzijdige beoordeling en het is aan de arts om te beslissen of dit mogelijk is in het geval van een verzoek gedaan door een persoon die niet in Nederland woont en pas recent hier is aangekomen.