Elk kind moet naar een school gaan die onderwijs biedt dat past bij zijn talenten en capaciteiten. Ongeveer een op de vijf leerlingen heeft extra hulp nodig op de basisschool. Met dit in gedachten passen scholen hun onderwijs aan de ontwikkeling van het individuele kind aan.
Zorgplicht: een geschikte school voor elke leerling
Op 1 augustus 2014 introduceerde een nieuwe wet een zorgplicht voor alle scholen om een geschikte plek te bieden aan kinderen die extra hulp nodig hebben, op een van de volgende locaties:
- de school waar het kind momenteel is ingeschreven;
- een andere reguliere school;
- een school voor speciaal onderwijs of speciaal voortgezet onderwijs.
Doelstellingen van passend onderwijs
Met de invoering van de wet op passend onderwijs wil de regering de volgende doelen bereiken:
- elk kind krijgt een passende opleiding;
- elk kind gaat naar een reguliere school, of als dat niet mogelijk is, een speciale school;
- scholen krijgen meer faciliteiten om onderwijs op maat te bieden;
- de nadruk zal liggen op het potentieel en de educatieve behoeften van een kind, niet op hun beperkingen of handicaps;
- kinderen zullen niet langer lang thuis blijven omdat scholen niet in hun behoeften kunnen voorzien.
Het curriculum aanpassen aan de behoeften van de leerling
Het is mogelijk om in een vroeg stadium, door leerlingen te testen en te observeren en door een leerlingvolgsysteem te gebruiken, te bepalen of een leerling achterloopt of geen vooruitgang boekt. Als een leerling leerproblemen heeft, kan de school bijvoorbeeld:
- het curriculum aanpassen aan de leermoeilijkheden;
- help de leerling om zijn tijd te plannen;
- help de leerling met zijn huiswerk;
- bieden boeken en tests met een groot type;
- plaats de leerling in een kleine groep andere kinderen op hetzelfde niveau.
Als geen van deze benaderingen succesvol is, kan de leerling extra begeleiding krijgen.
Basisondersteuning op elke school
Elke school moet de basisondersteuning bieden van het regionale consortium waartoe het behoort. Binnen elk consortium komen scholen overeen welke diensten zij zullen verlenen, zoals:
- ondersteuning voor leerlingen met dyslexie of dyscalculie;
- het voorkomen en aanpakken van gedragsproblemen;
- extra begeleiding voor leerlingen met onder- of bovengemiddelde intelligentie.
De kwaliteit van het onderwijs moet voldoen aan de normen van de onderwijsinspectie.
Extra begeleiding en individueel ontwikkelingsplan
Naast basisondersteuning bieden sommige scholen ook extra begeleiding voor leerlingen. Als alternatief kunnen ze speciale voorzieningen opzetten, zoals klassen voor autistische leerlingen.
De school stelt een individueel ontwikkelingsplan op voor alle leerlingen die extra begeleiding ontvangen naast basisondersteuning, met een beschrijving van de educatieve doelstellingen voor die leerling. Het geeft het niveau aan dat de leerling kan bereiken en de ondersteuning die hij of zij nodig heeft om dit te bereiken.
De school bespreekt met ouders welke vorm het ontwikkelingsplan moet aannemen. Met de introductie van individuele ontwikkelingsplannen wil de overheid de kwaliteit van extra toezicht op scholen waarborgen.
Aanpassing van schoolgebouwen
Veel scholen hebben trappen en drempels, waardoor ze niet toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers. Door dergelijke functies aan te passen, kunnen reguliere scholen toegankelijk worden gemaakt voor deze groep leerlingen. Dit kan inhouden dat liften worden aangepast, de hoogte van bureaus en tafels wordt aangepast, het vervoer van leerlingen wordt georganiseerd en assistentie wordt geboden bij gymlessen.
Eindtermen in het speciaal onderwijs
De eindtermen speciaal onderwijs geven aan wat leerlingen aan het einde van hun lagere school moeten kunnen doen en weten. Eindtermen zijn in 2009 in het speciaal onderwijs geïntroduceerd.
Er zijn ook een aantal aangepaste doelen voor leerlingen in het speciaal onderwijs. Dove en slechthorende leerlingen moeten bijvoorbeeld een bepaalde vaardigheid hebben in de Nederlandse gebarentaal. Evenzo moeten blinde en slechtziende leerlingen onafhankelijk met een witte stok kunnen manoeuvreren. Scholen zijn vrij om te beslissen hoe deze doelen moeten worden bereikt.