Een co-moeder (duomoeder) is de vrouwelijke partner van de biologische moeder. Sinds 2014 is het voor de co-moeder mogelijk om de wettelijke ouder van het kind te worden zonder naar de rechter te stappen. Dit kan op twee manieren gebeuren. Ofwel is ze automatisch de wettelijke ouder van het kind vanaf de geboorte. Of ze kan het kind erkennen voor een ambtenaar van geboorten, overlijdens, huwelijken en geregistreerde partnerschappen (burgerlijke stand).
Automatisch legaal ouder worden waar de spermadonor anoniem is
Een co-moeder kan automatisch een wettige ouder worden wanneer het kind wordt geboren. Om dit te laten gebeuren moeten de moeder en de co-moeder getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben en de biologische vader moet een anonieme donor zijn. De betekenis van anonieme donor is vastgelegd in de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting. In deze gevallen is het duidelijk dat de vader niet betrokken zal zijn bij de zorg en opvoeding van het kind.
U kunt vaststellen dat de biologische vader een anonieme donor was met behulp van een verklaring van de Stichting Kunstmatige Bevruchting Donor Informatie (Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting; DKB). U kunt de wettelijke verklaring van ouderschap online aanvragen op de website Donorgegevens.nl. U moet deze verklaring indienen bij de burgerlijke stand van geboorten, overlijdens, huwelijken en geregistreerde partnerschappen (burgerlijke stand) bij het registreren van de geboorte van het kind.
Wettelijk ouder worden als co-moeder waar de spermadonor bekend is
De co-moeder van een kind kan niet automatisch de wettelijke ouder worden als het kind werd verwekt met sperma van een bekende donor (zoals een vriend, kennis of familielid). In dat geval kan de co-moeder de wettelijke ouder worden door het kind te adopteren of te erkennen in het register van geboorten, overlijdens, huwelijken en geregistreerde partnerschappen. Als de co-moeder getrouwd is met of in een geregistreerd partnerschap met de moeder, kan ze het kind vóór de geboorte erkennen. In dat geval zal zij de wettelijke ouder zijn vanaf het moment dat het kind wordt geboren.
Co-moeder krijgt geen verantwoordelijkheid als de donor het kind erkent
Als de spermadonor de eerste persoon is die het kind vóór zijn geboorte erkent, dan heeft alleen de biologische moeder de ouderlijke verantwoordelijkheid en de co-moeder niet. Door het kind te erkennen, verkrijgt de donor de wettelijke status van vader. Dit maakt het voor de co-moeder onmogelijk om aan de voorwaarde te voldoen dat er geen tweede ouder is.
Als de twee vrouwen niet getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, heeft alleen de biologische moeder de ouderlijke verantwoordelijkheid. De co-moeder kan het kind erkennen en zich vervolgens tot de rechtbank wenden voor gezamenlijke verantwoordelijkheid met de biologische moeder.