De belangrijkste EU-beleidsterreinen zijn ook belangrijk voor Nederland. Ze omvatten veiligheid, ontwikkelingssamenwerking, financiën, transport en landbouw. Daarom is EU-beleid vaak een model voor het Nederlandse beleid.
Buitenlands en veiligheidsbeleid
De Europese Unie heeft een gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid. Met één stem spreken geeft de EU meer gewicht in de wereld. In principe is dit ook in het voordeel van Nederland. Nederland doet daarom wat het kan om zijn invloed te maximaliseren, zodat onze belangen op de agenda komen. Nederland heeft een direct belang bij internationale stabiliteit en veiligheid, energie- en hulpbronnenveiligheid en de internationale rechtsorde. Dit zijn ook beleidsterreinen waaraan we specifieke kennis kunnen bijdragen, bijvoorbeeld op het gebied van waterbeheer.
De EU is ook actief in militaire vredeshandhavings- en wederopbouwoperaties in door oorlog verscheurde landen, bijvoorbeeld de missies in Bosnië en Kosovo en de politiemissie in Afghanistan.
Ontwikkelingssamenwerking
De EU is actief in ontwikkelingssamenwerking. Samen vormen de lidstaten de grootste hulpbron ter wereld. Nederland is van mening dat hulp moet gaan naar de armste mensen in de armste landen. Landen die in staat zijn hun eigen ontwikkeling te financieren, komen niet langer in aanmerking voor traditionele hulp. Nederland is ook van mening dat goed bestuur en respect voor mensenrechten belangrijke overwegingen moeten zijn bij de beslissing om Europese hulp te verlenen.
De EU biedt humanitaire hulp via het Bureau voor humanitaire hulp van de Europese Gemeenschap (ECHO).
Financieel en monetair beleid
De meeste EU-landen hebben hun staatsschuld en begrotingstekorten laten stijgen tot onhoudbare niveaus. Dit vormt een risico voor de Europese economie en de stabiliteit van de euro. Er moeten strengere regels en hervormingen worden ingevoerd om de situatie in de EU te verbeteren en een nieuwe Europese crisis te voorkomen.
Nederland is nauw betrokken bij de Europese aanpak van het oplossen van de schuldencrisis. Op verschillende Europese bijeenkomsten heeft Nederland aangedrongen op krachtige actie met landen die ervoor zorgen dat hun financiën uit de hand lopen. Mede dankzij onze inspanningen heeft de EU sancties ingevoerd voor landen die zich niet aan hun afspraken houden, en is een Europese commissaris aangewezen om toezicht te houden op de begrotingsdiscipline in de eurolanden.
Verwacht wordt dat de EU eind 2012 overeenstemming zal bereiken over de meerjarenbegroting voor 2014-2020. De begroting stelt de grenzen vast voor hoeveel geld de EU in de betreffende periode kan uitgeven, en specificeert waar dat geld naartoe moet. Nederland moet net als de andere lidstaten en het Europees Parlement een nieuw meerjarenbudget goedkeuren. Nederland is voorstander van een zuinig EU-budget, met de nadruk op het stimuleren van groei en concurrentievermogen.
Arbeidsmigratie
Sinds de opening van haar binnengrenzen kunnen EU-burgers elders in Europa wonen en werken. De afgelopen jaren hebben veel Oost-Europeanen hun land verlaten om in Nederland te komen wonen en werken. Het is een uitdaging voor Nederland om deze nieuwkomers in de Nederlandse samenleving te integreren. Omgekeerd hebben veel Nederlanders elders in de EU werk gevonden.
Open grenzen en misdaadbestrijding
Nederlanders moeten zich veilig voelen in de Europese Unie. Nederland is daarom van mening dat de EU aandacht moet besteden aan kwesties als cyberveiligheid, terrorismebestrijding en de bestrijding van georganiseerde misdaad (inclusief mensenhandel). Nederland wil ook dat de EU meer doet om de gegevensuitwisseling en gegevensbescherming te verbeteren.
Hoewel er binnen een groot deel van de EU vrij verkeer van personen is, is het belangrijk dat de lidstaten zich houden aan de afspraken die ze op dit punt hebben gemaakt. De landen waar grenscontroles voor mensen zijn afgeschaft (gezamenlijk de Schengenlanden genoemd) hebben ook gezamenlijke afspraken gemaakt over visumbeleid, asielbeleid en samenwerking tussen politie en justitie.
Bulgarije en Roemenië willen graag deel uitmaken van het Schengengebied. Bij de beoordeling van deze kwestie zal Nederland rekening houden met de vooruitgang die deze landen hebben geboekt bij de versterking van de rechtsstaat en de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad.
telecommunicatie
EU-burgers en -bedrijven moeten kunnen rekenen op betrouwbaar, betaalbaar en toegankelijk internet, televisie en telefonie in heel Europa. Daarom werken Nederland en de EU aan een Europese interne digitale markt. De EU formuleert bijvoorbeeld open ICT-normen waar iedereen in de lidstaten gebruik van kan maken. De EU probeert ook de kosten van internationale telefoongesprekken, smsjes en het gebruik van internet te verlagen.
Concurrentie op de EU-markt bevordert innovatie in telecommunicatienetwerken. De EU heeft richtlijnen vastgesteld op het gebied van marktregulering en toezicht. Het heeft ook voorwaarden gesteld met betrekking tot consumentenbescherming en privacy.
Vervoer
Vervoer is een belangrijke sector voor de EU in termen van groei en werkgelegenheid. Effectieve transportsystemen zijn belangrijk om Nederlandse bedrijven wereldwijd concurrerend te houden. Twee van Europas belangrijkste transportknooppunten bevinden zich hier: Schiphol en de haven van Rotterdam, die door veel landen worden gebruikt voor het vervoer van goederen.
Nederland wil ook aansluiten bij de economische ontwikkelingen in grote havens buiten zijn grenzen, zoals de haven van Antwerpen en de hersensporten van Aken en Luik. (Een brainport is een geografische regio die betrokken is bij het exploiteren en exporteren van kennis, zoals de regio rond Eindhoven.)
Open binnengrenzen bieden nieuwe kansen. Nederlandse ondernemers kunnen nu bijvoorbeeld Oost-Europese transportbedrijven inhuren om hun goederen te verzenden.
Onderwijs, onderzoek en evaluatie van diplomas
Europa wil zichzelf cultiveren als een kennismaatschappij die kan concurreren in de wereldeconomie. Dit betekent dat het essentieel is om onderwijs, training en onderzoek van topniveau te hebben. EU-landen maken hun eigen onderwijs- en onderzoeksbeleid, hoewel ze samenkomen om algemene doelen te stellen en goede praktijken te delen.
De EU financiert ook uitwisselingsprogrammas voor studenten, docenten en onderzoekers. De EU bevordert innovatie door ervoor te zorgen dat mensen kunnen studeren en werken waar ze hun kennis het beste kunnen toepassen.
Om mensen in het buitenland te laten studeren en werken, moeten de onderwijsnormen op het hele continent vergelijkbaar zijn en moeten buitenlandse diplomas naar behoren worden geëvalueerd. Mede dankzij overeenkomsten met de lidstaten heeft elk land hiervoor een agentschap. In Nederland is dit orgaan de International Credential Evaluation (IDW) -service.
Landbouw en plattelandsontwikkeling
Ongeveer 80% van alle wetten en regels met betrekking tot landbouw in Nederland zijn het resultaat van afspraken gemaakt door de EU-lidstaten. Het Europese landbouwbeleid heeft onder meer betrekking op het bieden van inkomenssteun aan boeren, het zorgen voor stabiele en kosteneffectieve prijzen voor landbouwproducten en het bevorderen van het behoud van het platteland.
Een van de belangrijkste doelstellingen van het Europees gemeenschappelijk visserijbeleid is het voorkomen van overbevissing.