De overheid wil discriminatie voorkomen en bestrijden. Nederland heeft daarom wetgeving die discriminatie verbiedt. Verschillende instanties, zoals het Openbaar Ministerie en de antidiscriminatiediensten, zijn betrokken bij de bestrijding van discriminatie.
Antidiscriminatiewetgeving
Discriminatie is in Nederland verboden. Dit is vastgelegd in artikel 1 van de Nederlandse Grondwet en de Wet gelijke behandeling.
De Gemeentelijke Wet Antidiscriminatie Services zorgt ervoor dat iedereen de mogelijkheid heeft om (vermeende) discriminatie in zijn eigen woonplaats te melden. Bovendien heeft iedereen recht op hulp en advies van een antidiscriminatiedienst.
Zwaardere straffen voor geweldsmisdrijven met discriminatie
Sinds 1 juni 2011 eist het OM het dubbele van de standaardstraf voor geweldsdelicten met discriminatie.
Nationaal expertisecentrum voor discriminatie
Het Openbaar Ministerie (OM) bepaalt of een bepaalde actie een strafbaar feit is of niet. Daartoe heeft het een speciaal expertisecentrum opgezet, het National Discrimination Expertise Center (LECD-OM). Officieren van justitie kunnen contact opnemen met het centrum voor advies.
Discriminatie registreren
Het Openbaar Ministerie (OM) registreert alle gevallen van discriminatie die onder zijn aandacht worden gebracht. Om discriminatie effectief aan te pakken, is het belangrijk om een duidelijk beeld te hebben van de aard en omvang van aan discriminatie gerelateerde problemen. Het OM heeft ook een geïntegreerde database van strafzaken (GPS), die kan worden gebruikt om alle aan discriminatie gerelateerde misdrijven (zoals brandstichtingaanvallen op moskeeën of de ontheiliging van Joodse begraafplaatsen) die binnen een specifieke gemeente plaatsvinden, te registreren.
Binnen elke gemeente is het de wettelijke verantwoordelijkheid van de lokale antidiscriminatiedienst om discriminatieklachten te registreren. Een keer per jaar informeren de diensten de gemeenten over de klachten die zij hebben ontvangen.
Discriminatie-experts
Elke gemeente biedt toegang tot een gemeentelijke antidiscriminatiedienst, vaak een bestaand antidiscriminatiebureau. Mensen hebben altijd toegang tot een lokale antidiscriminatiedienst om discriminatie te melden en krijgen onafhankelijke, professionele hulp.
Bovendien heeft elk van de 11 regionale officieren van justitie in Nederland een speciaal opgeleide officier van justitie die alle discriminatiezaken in de regio behandelt.
Informatie over discriminatie
De overheid biedt gemeentelijke antidiscriminatiediensten, meestal bestaande antidiscriminatiebureaus. Naast het registreren en verwerken van klachten over discriminatie, kunnen deze services ook andere taken uitvoeren, zoals het verstrekken van informatie over discriminatie op scholen en in bedrijven. Daarnaast werken ze op lokaal niveau samen met het Openbaar Ministerie en de politie om discriminatie te voorkomen en te bestrijden.
Het Nederlands Instituut voor de Rechten van de Mens: onafhankelijk advies
De regering ondersteunt het werk van het Nederlands Instituut voor de Rechten van de Mens. Het instituut is een onafhankelijk orgaan dat verschillende partijen, waaronder de overheid, gevraagd en ongevraagd advies geeft over kwesties in verband met gelijke behandeling. Het advies van het instituut is niet juridisch bindend, maar wordt in de praktijk vaak opgevolgd.