Iedereen in Nederland kan een school vinden op basis van zijn persoonlijke overtuigingen of overtuigingen. Dit staat bekend als vrijheid van onderwijs. De overheid financiert niet alleen openbaar onderwijs, maar ook particulier onderwijs, op voorwaarde dat de school aan de wettelijke eisen voldoet.
Een door ouders ingestelde school kan in aanmerking komen voor overheidsfinanciering, mits deze voldoet aan de wettelijke eisen.
Overheidsinstanties en particuliere scholen
Particuliere scholen hebben een religieus of ideologisch karakter en / of baseren hun onderwijs op een specifiek onderwijsethos. Deze scholen zijn opgezet door particulieren, vaak ouders. Om overheidsfinanciering te verkrijgen, moet de school onder meer aantonen dat ze voldoende leerlingen heeft. Meer informatie is verkrijgbaar bij de gemeente.
Openbare scholen staan open voor iedereen en het onderwijs is niet gebaseerd op een bepaalde religie of overtuiging. Ze zijn opgezet door de lokale autoriteiten.
Meer ruimte voor ouders om een school op te richten
De huidige staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) wil het voor ouders mogelijk maken een school op te richten op basis van een degelijk en werkbaar onderwijsconcept. Dit zou meer ruimte bieden voor alternatieven die verder gaan dan de traditionele lijnen van religie of ideologie. Hij stelt ook voor dat ouders meer inspraak hebben in het veranderen van het ethos of het karakter van een bestaande school.
Deze nieuwe ontwikkelingen vereisen wetswijzigingen. Met andere woorden, deze voorstellen moeten nog door het parlement worden goedgekeurd.
Vereisten voor overheidsfinanciering
Minimaal aantal leerlingen
Nieuwe scholen moeten een minimum aantal leerlingen hebben in overeenstemming met de vestigingsnorm. Voor basisscholen wordt de norm bepaald door de bevolkingsdichtheid per vierkante kilometer. Dit betekent dat een kleine school in een dunbevolkt gebied mogelijk in aanmerking komt voor financiering, terwijl een school van dezelfde grootte in een dichtbevolkte stad dat misschien niet is.
Wettelijke landelijke normen zijn van toepassing voor de oprichting van nieuwe middelbare scholen.
Einddoelen
Scholen zijn vrij om hun onderwijs te organiseren zoals zij dat willen. De overheid stelt echter eindtermen vast die aangeven welke kennis en vaardigheden leerlingen naar verwachting aan het einde van hun schoolloopbaan hebben. Onderwerpen met eindtermen zijn verplicht. In het basisonderwijs zijn er eindtermen voor Nederlands, wiskunde, geschiedenis, aardrijkskunde, muziek en gym. Er zijn ook eindtermen voor het lager secundair onderwijs.
Verplichte lesuren
Leerlingen hebben wettelijk recht op een minimumaantal lesuren van goede kwaliteit, afhankelijk van het soort onderwijs dat door de school wordt gegeven.
School verantwoording
Alle scholen die overheidsfinanciering ontvangen, zijn verantwoording verschuldigd aan de centrale overheid. Ze moeten verantwoording afleggen over hun beleid, inclusief hun onderwijsethos, onderwijsmethoden en klachtenprocedure. Ze zijn ook verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun onderwijs en voor hun financiële beleid.
Particulier gefinancierd onderwijs
Iedereen mag een particulier gefinancierde school oprichten. Dergelijke scholen ontvangen geen overheidsfinanciering, maar zijn afhankelijk van bijdragen van ouders of de particuliere sector.
Particulier gefinancierde basisscholen en middelbare scholen moeten eerst aan de onderwijsinspectie aantonen dat het onderwijs dat zij aanbieden aan bepaalde kwaliteitscriteria voldoet. Alleen dan mogen zij leerlingen van de leerplichtige leeftijd lesgeven. De overheid blijft dan controleren of het geboden onderwijs voldoet aan de wettelijke eisen.