Gevaarlijke stoffen (zoals vuurwerk en benzine) kunnen grote schade veroorzaken bij een ongeval. Bovendien kunnen emissies van chemicaliën naar lucht en water op lange termijn negatieve effecten hebben voor de gezondheid van de mens of het milieu. Mensen komen ook in contact met chemicaliën door bijvoorbeeld pesticiden, schoonmaakmiddelen of verf te gebruiken. Er zijn regels voor al deze soorten risicos op mondiaal, EU- en nationaal niveau.

Berekening van aanvaardbaar risico voor de menselijke omgeving

Voor een breed scala aan risicos berekent de overheid de waarschijnlijkheid dat ze zich daadwerkelijk voordoen. Het individuele risico om te overlijden aan voedselvergiftiging mag bijvoorbeeld niet groter zijn dan eenmaal per 125.000 jaar. Het maximaal aanvaardbare risico voor natuurrampen zoals aardbevingen is 1 op 500.000 jaar.

De overheid maakt vergelijkbare berekeningen voor het transport, de opslag, de verwerking en het gebruik van gevaarlijke stoffen. Het houdt ook rekening met "collectief risico", dat aangeeft hoeveel slachtoffers er waarschijnlijk in één gebeurtenis zijn: 10, 100 of 1.000. Collectief risico is daarom een maat voor de waarschijnlijke omvang van een ramp.

Controleer gevaren op Risicokaart.nl

Voor Nederland is een speciale gevarenkaart met verhoogde risicos opgesteld, Risicokaart. De basisgegevens waarop de kaart is gebaseerd, zijn afkomstig uit het gevarenregister.

vuurwerk

Vuurwerk is een voorbeeld van een explosieve stof die grote schade kan aanrichten in woonwijken. Rond het nieuwe jaar kopen veel consumenten vuurwerk om ze in hun stad of buurt af te zetten. Er gelden strikte regels voor het transport, de opslag en de verkoop van vuurwerk in de bebouwde kom.

Verantwoordelijkheid voor risicos verbonden aan gevaarlijke stoffen

De verantwoordelijkheid voor de risicos van gevaarlijke stoffen is verdeeld over een aantal autoriteiten:

• Openbare veiligheid en vervoer van gevaarlijke stoffen, regels voor het op de markt brengen van chemicaliën en regels voor emissies van stoffen: ministerie van Infrastructuur en Milieu;

• Veiligheid bij bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen; Ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid;

• Veiligheid van consumentenproducten, cosmetica, materialen en speelgoed voor voedselcontact: ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport;
• Veiligheid van gebouwen, rampenpreventie en -respons: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties;

• Veiligheidssituatie in de nabijheid van risicovolle ondernemingen: lokale en provinciale overheden. Ze zijn onder andere verplicht om ervoor te zorgen dat milieuvergunningen voldoen aan de eisen voor openbare veiligheid en emissies.

Vereisten en criteria voor milieuvergunningen

Met betrekking tot het voorkomen van ongevallen biedt de serie gevaarlijke stoffen (PGS) de lokale autoriteiten en regelgevers een overzicht van voorschriften, vereisten en criteria voor:

• algemene regels opstellen;

• afgifte van milieuvergunningen;

• toezien op veiligheid op de werkplek, milieuveiligheid en brandpreventie.

Het Activiteitenbesluit stelt regels vast voor de emissie van gevaarlijke stoffen naar lucht en water.

Regels voor emissies van gevaarlijke stoffen

Er zijn specifieke regels voor industriële emissies van gevaarlijke stoffen naar lucht en water. Stoffen die aanleiding geven tot zeer grote bezorgdheid voor de menselijke gezondheid en het milieu worden zeer zorgwekkende stoffen genoemd. Deze stoffen voldoen aan de criteria in de Europese REACH-verordening voor zeer zorgwekkende stoffen (SVHC}. Voorbeelden zijn lood, chloorethyleen en benzeen. Het doel is om deze chemicaliën zoveel mogelijk uit het milieu te houden.