Hoge ambtenaren in de publieke en semi-publieke sector mogen niet meer verdienen dan een minister. Dit staat bekend als topinkomenstandaardisatie.
Top inkomen standaardisatie
Vanaf 1 januari 2015 mogen de salarissen van hoge ambtenaren niet hoger zijn dan die van de ministers. Dit is vastgelegd in de Wet standaardfunctionarissen hogere ambtenaren (WNT) in de publieke en semi-publieke sector. Deze wet is ook van toepassing op de salarissen van hoge ambtenaren van organisaties in de semi-publieke sector, zoals ziekenhuizen, scholen en publieke omroepen.
Het maximale salaris voor hoge ambtenaren in 2017 is € 181.000. Dit bevat:
- vakantiegeld;
- eindejaarsuitkering;
- pensioenpremies;
- uitgaven.
De wet is ook van toepassing op instellingen die veel van hun inkomsten uit overheidssubsidies halen. De belangrijkste voorschriften in de WNT zijn als volgt:
- Het salaris van een hoge functionaris mag niet hoger zijn dan dat van een minister. Het exacte bedrag wordt elk jaar ingesteld in de algemene WNT-standaard.
- Zorgverzekeraars vallen niet onder de WNT-norm, maar aan een afzonderlijke sectorale norm.
- Er zijn aparte regelingen voor zorginstellingen, onderwijsinstellingen, culturele fondsen en woningcorporaties.
- Er is ook een norm die van toepassing is op de ontslagvergoedingen van hogere ambtenaren. Dit is maximaal één jaarsalaris, met een maximum van € 75.000.
- Bonussen, winstdeling en andere vormen van variabele beloning zijn niet toegestaan.
Openbaarmaking van topinkomens
Openbare en semi-openbare instellingen moeten in hun jaarlijkse financiële verslagen informatie publiceren over de aan ambtenaren betaalde vergoedingen en afvloeiingsregelingen. Ze moeten deze informatie ook elektronisch doorsturen naar de betrokken minister. In dit verband moeten instellingen:
- maak altijd publiekelijk bekend welke huidige en voormalige hoge ambtenaren hebben verdiend en welke afvloeiingsbetalingen zij hebben ontvangen, ongeacht of deze bedragen boven of onder de toepasselijke norm liggen;
- publiceer altijd de beloningsdetails van andere ambtenaren als hun salarissen of ontslagvergoedingen het maximaal toegestane niveau overschrijden. Een eerdere openbaarmaking van het WNT is ook een reden om de ontslagvergoedingen van niet-leidinggevende ambtenaren te publiceren;
- leg eventuele inbreuken op de WNT uit.
Wet van hoge ambtenaren in de publieke en semi-publieke sector (standaardbeloning) (aanvullende bepalingen) van kracht
Op 28 november 2014 is de Wet op de hogere ambtenaren en de semi-openbare sector (standaardbeloning) (aanvullende bepalingen) van kracht geworden. Deze nieuwe wet zal ertoe bijdragen dat de WNT effectiever wordt geïmplementeerd.
Term Balkenendenorm niet gebruikt
In Nederland is de Balkenendenorm (Balkenende-standaard) een veel gebruikte term. Het is vernoemd naar Jan Peter Balkenende, premier van Nederland van 2002 tot 2010. In de praktijk verwijst het niet naar één, maar naar verschillende salarisnormen. Dit maakt de term verwarrend, dus de overheid gebruikt deze niet.