In elk gerechtsgebouw zijn voorzieningen voor slachtoffers aanwezig. Zij verschillen per locatie. Dat geldt ook voor de manier waarop slachtoffers worden opgevangen en begeleid. Het is wenselijk dat de gerechten daarin meer uniformiteit nastreven. Dit blijkt uit onderzoek dat de Rechtspraak liet doen naar de opvang en begeleiding van slachtoffers in de gerechtsgebouwen. Ook moeten slachtoffers beter worden geïnformeerd over beschikbare voorzieningen in de gerechtsgebouwen.
Grotere rol
Slachtoffers hebben door de jaren heen door de uitbreiding van slachtofferrechten een steeds grotere rol binnen het strafproces gekregen. Deze grotere rol kan op gespannen voet komen te staan met individuele behoeften van het slachtoffer, bijvoorbeeld zijn behoefte aan privacy tijdens de openbare terechtzitting of bescherming tegen een ongewilde confrontatie met de verdachte.
In elk gerechtsgebouw zijn verschillende voorzieningen voor slachtoffers aanwezig, zoals een aparte ruimte waar zij kunnen wachten voor een zitting. In risicovolle zaken is er intensieve begeleiding van het slachtoffer in het gerechtsgebouw en waar nodig worden er ook buiten het gerechtsgebouw beschermingsmaatregelen getroffen. Bijvoorbeeld door het slachtoffer van en naar een parkeerplaats te begeleiden.
Maatwerk
Het onderzoek laat zien dat de wensen van slachtoffers zeer uiteen kunnen lopen. Sommige slachtoffers hechten aan een aparte, herkenbare plaats in de zittingszaal en stellen het op prijs om door de rechter met hun naam te worden aangesproken. Andere slachtoffers blijven liever op de achtergrond en anoniem. Juist omdat de behoeften zo sterk kunnen verschillen, is het van belang om al in een zo vroeg mogelijk stadium op de hoogte te zijn van specifieke wensen van slachtoffers. Op die manier kan een gerecht tijdig voorbereidingen treffen en maatwerk leveren.
Slachtoffers die van tevoren geen intensieve begeleiding vanuit het OM en Slachtofferhulp Nederland hebben gehad, verdienen bijzondere aandacht van gerechten. Hun wensen en behoeften zijn vaak minder goed vooraf in beeld. Als gevolg hiervan weet het gerecht soms pas (te) laat dat een slachtoffer van bepaalde voorzieningen gebruik van wil maken en kan er niet altijd aan de vraag van het slachtoffer worden voldaan.
Regeling
In 2012 heeft de Rechtspraak de Modelregeling inzake passende verblijfsomgeving slachtoffers vastgesteld waarin wordt beschreven hoe rechtbanken en gerechtshoven omgaan met slachtoffers en welke voorzieningen er voor hen in gerechtsgebouwen aanwezig moeten zijn. Met het vandaag verschenen onderzoek is deze modelregeling geëvalueerd. De Raad voor de rechtspraak en de gerechtsbesturen hebben de conclusies van het onderzoek onderschreven en gaan de komende periode aan de slag met de aanbevelingen. In het najaar van 2019 wordt over de voortgang gerapporteerd.